Ból miesiączkowy bywa bagatelizowany jako „kobieca przypadłość”, z którą trzeba się pogodzić. Tymczasem istnieją sprawdzone i skuteczne sposoby na jego zmniejszenie. Dowiedz się, jak zwalczyć ból podczas okresu.
Daj sobie czas
Lekarze wyróżniają dwa rodzaje bolesnego miesiączkowania: pierwotne i wtórne1. Pierwotne to takie, którego przyczyna leży w naturalnych procesach fizjologicznych związanych z miesiączką. Jednak u części kobiet przyczyny bólu mogą leżeć gdzie indziej. Właśnie ten rodzaj bolesnego miesiączkowania nazywany jest wtórnym. Jego źródłem może być endometrioza, adenomioza1, jak również mięśniaki macicy czy inne schorzenia9. Dlatego, aby wykluczyć ewentualne nieprawidłowości, bóle miesiączkowe zawsze warto konsultować z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę. [Tu dowiesz się między innymi, jakie objawy wykraczają poza normę].
Pierwotne bolesne miesiączkowanie (PBM) dotyczy 40-50% miesiączkujących kobiet, a 80% tej grupy stanowią nastolatki9. Pojawia się zazwyczaj od 6 do 12 miesięcy po wystąpieniu pierwszej miesiączki3. Jednak, niezależnie od momentu jego wystąpienia, często bardzo poważnie wpływa na jakość życia. Wiele kobiet nie zgłasza się z tą dolegliwością do lekarza, bo panuje powszechne przekonanie, że miesiączka musi boleć i nic się z tym nie da zrobić1. Tymczasem wizyta u specjalisty może pomóc wprowadzić odpowiednie zmiany w stylu życia, a co ważniejsze – tylko wtedy można wykluczyć inne schorzenia [tu przeczytasz o tym, kiedy boli za bardzo] i ewentualnie zastosować właściwe leczenie.
Przyczyny pierwotnego bólu menstruacyjnego
Główną przyczyną pierwotnego bólu menstruacyjnego jest podwyższone stężenie prostaglandyn6, które wzrasta w odpowiedzi na spadający przed miesiączką poziom progesteronu1 [tu więcej o cyklu]. To właśnie prostaglandyny wywołują skurcze mięśni gładkich i złuszczanie błony śluzowej macicy, czyli endometrium8. Ból może pojawić się na dzień lub dwa przed miesiączką. Najsilniejszy jest w pierwszych dwóch dniach krwawienia, wtedy też jest ono najbardziej obfite, bo poziom prostaglandyn jest najwyższy1,6.
Typowy pierwotny ból menstruacyjny jest odczuwany w podbrzuszu, ale może mu towarzyszyć także bolesność dolnego odcinka pleców9, jak również nudności, bóle głowy, rozwolnienie, gorączka czy bezsenność1.
Istnieją także domowe sposoby na bóle miesiączkowe:
Odpoczynek i zmniejszenie poziomu stresu
Napięcie wynikające ze stresu wpływa na natężenie bólów miesiączkowych10. Nic więc dziwnego, że wiele kobiet, jeżeli tylko ma taką możliwość, czas miesiączki wykorzystuje na odpoczynek i regenerację. W rozluźnieniu mogą pomóc kąpiele i ciepłe okłady na brzuch i dolny odcinek pleców. Warto też rozważyć obniżenie poziomu stresu jeszcze przed miesiączką. Pomocne mogą się okazać łagodne formy ruchu, takie jak spacer czy joga, a także medytacja i relaksacja11,9. Być może Ty, Twoja córka czy bliska Ci kobieta macie zupełnie inne sposoby na odstresowanie. Jeżeli tak, to zadbajcie, żeby każdego miesiąca znaleźć na nie czas.
Dieta podczas okresu, czyli co jeść podczas miesiączki?
Badania potwierdzają7, że dieta obfitująca w sól, cukier, a także kawę i czarną herbatę zwiększa ryzyko wystąpienia bolesnych miesiączek. Dlatego, szczególnie przed okresem, warto ograniczyć ich spożycie, a codzienny jadłospis wzbogacić o źródła magnezu, wapnia, potasu i nienasyconych kwasów tłuszczowych3.
Zioła na ból brzucha
Pomocne w łagodzeniu bolesnego miesiączkowania mogą też okazać się napary z rumianku i liści malin9. Obie te rośliny mają udowodnione działanie przeciwzapalne2,4.
Leki
Do leczenia pierwotnych bólów miesiączkowych wykorzystuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), np. zawierające ibuprofen. Powszechnie stosowane są również leki spazmolityczne (zawierające np. drotawerynę), które wpływają na mięśniówkę gładką macicy, działając rozkurczowo12.
1 Bernardi M., Lazzeri L., Perelli F., Reis F.M., Petraglia F., Dysmenorrhea and related disorders, Version 1. F1000Res. 2017; 6: 1645. Published online 2017 Sep 5
2 Bhaskaran N., Shukla S., Srivastava J.K., Gupta S., Chamomile, an anti-inflammatory agent inhibits inducible nitric oxide synthase expression by blocking RelA/p65 activity, Int J Mol Med. 2010 Dec; 26(6): 935–940 .
3 Dębski R., Niemiec T., Mazurek M., Dębska M., Porównanie skuteczności i tolerancji 80 mg drotaweryny i 400 mg ibuprofenu u pacjentek z pierwotnym bolesnym miesiączkowaniem – badanie DOROTA. Ginekol Pol. 2007, 78, 933-938.
4 Ferlemi A.-V., Lamari F.N., Berry Leaves: An Alternative Source of Bioactive Natural Products of Nutritional and Medicinal Value. Antioxidants (Basel) . 2016 Jun; 5(2): 17.
5 B. G. Reed, B. R. Carr, The Normal Menstrual Cycle and the Control of Ovulation, „National Center for Biotechnology Information” 2018, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279054/ .
6 Madej P.,Najczęstsze błędy popełniane na dyżurze w przypadku pacjentki z bolesnym miesiączkowaniem, Ginekologia po Dyplomie 2013; 15 (5): 55-59,
7 Najafi N., Khalkhali H., Moghaddam Tabrizi F., Zarrin R., Major dietary patterns in relation to menstrual pain: a nested case control study. BMC Womens Health . 2018; 18: 69.
8 Reed B.G., Carr B.R., The Normal Menstrual Cycle and the Control of Ovulation, „National Center for Biotechnology Information” 2018, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279054/ , dostęp: 25.01.2019
9 Sękowska A. Bolesne miesiączkowanie, https://www.mp.pl/medycynarodzinna/leczenie-bolu/185677,bolesne-miesiaczkowanie.html , dostęp: 25.01.2019
10 Singh R., Sharma R., Rajani H., Impact of stress on menstrual cycle: A comparison between medical and non medical students. Saudi Journal for Health Sciences – Vol. 4, Issue 2, May-Aug 2015, p.115-119
11 Yang N.Y., Kim S.D., Effects of a Yoga Program on Menstrual Cramps and Menstrual Distress in Undergraduate Students with Primary Dysmenorrhea: A Single-Blind, Randomized Controlled Trial. J Altern Complement Med . 2016 Sep; 22(9):732-8.
12 Dębski R., Niemiec T., Mazurek M., Samsel M. Porównanie skuteczności i tolerancji 80 mg drotaweryny i 400 mg ibuprofenu u pacjentek z pierwotnie bolesnymi miesiączkami – badania Dorota. Ginekologia Polska 2007; 12: 933-938
Hejka! Nazywam się Ewelina Młyńska i jestem mamą 3-ki dzieci oraz pedagogiem. Na moim blogu uczę mamy komunikacji z dziećmi. Hobbystycznie uwielbiam dobry film, makijaż oraz po prostu dobrze zjeść 🙂 Spodziewajcie się wpisów przynajmniej 5 razy w tygodniu. Zapraszam!
